Dnia 6 października br. Komisja Europejska przedstawiła plan o nazwie „Unia innowacji" - jeden z projektów przewodnich strategii „Europa 2020”. Zgodnie z tą koncepcją działania europejskie, a także współpraca z państwami trzecimi, będą się koncentrować na takich wyzwaniach jak zmiana klimatu, bezpieczeństwo energetyczne, bezpieczeństwo żywnościowe, zdrowie i starzenie się społeczeństwa. Ponadto sektor publiczny ma stymulować sektor prywatny oraz usuwać przeszkody, które uniemożliwiają wprowadzanie pomysłów na rynek. Przeszkody te obejmują brak finansowania, rozdrobnione systemy badawcze i rynki, niedostateczne korzystanie z zamówień publicznych w dziedzinie innowacji oraz zbyt wolne ustanawianie norm

Komisarz ds. badań, innowacji i nauki Máire Geoghegan-Quinn oraz wiceprzewodniczący Komisji Antonio Tajani, który odpowiada za przemysł i przedsiębiorczość, powiedzieli: „Wychodząc z kryzysu w warunkach ostrej konkurencji światowej, znaleźliśmy się w nadzwyczajnej sytuacji, jeśli chodzi o innowację. Jeżeli nie przekształcimy Europy w Unię innowacji, nasze gospodarki zaczną poważnie podupadać, a pomysły i talenty zostaną zmarnowane. Innowacje stanowią klucz do zrównoważonego wzrostu oraz sprawiedliwszego i bardziej ekologicznego społeczeństwa. Radykalna poprawa wyników Europy w zakresie innowacji to jedyny sposób na utworzenie stałych i dobrze płatnych miejsc pracy, które wytrzymają presję globalizacji.”

Według nowego badania osiągnięcie celu określonego w strategii „Europa 2020”, który zakłada zwiększenie inwestycji w badania i rozwój do 3 proc. PKB, pozwoliłoby do 2025 r. utworzyć 3,7 mln miejsc pracy i podwyższyć roczny PKB nawet o 795 mld euro.
W związku z tym w Europie potrzebny będzie milion dodatkowych naukowców.

Dziesięć głównych elementów planu „Unia innowacji”:

1. Europejskie partnerstwa innowacyjne skoncentrują zainteresowane podmioty – europejskie, krajowe i regionalne, publiczne i prywatne – wokół dobrze określonych celów, które łączą rozwiązywanie problemów społecznych z realizacją potencjału Europy w zakresie przodowania na arenie światowej. Partnerstwa pozwolą zintensyfikować badania i rozwój, skoordynować inwestycje, przyspieszyć ustanawianie norm i stymulować popyt. Komisja zapewni środki wstępne, aby przyciągnąć inwestycje z innych źródeł publicznych i z sektora prywatnego. Do 2011 r. powstanie pilotażowe partnerstwo dotyczące aktywnej i zdrowej starości, mające na celu przedłużenie o dwa lata do 2020 r. okresu, w którym cieszymy się dobrym stanem zdrowia. Później powstaną kolejne partnerstwa w takich dziedzinach jak: energia, inteligentne miasta i inteligentna mobilność, oszczędne gospodarowanie wodą, surowce nieenergetyczne oraz zrównoważony rozwój wydajnego rolnictwa.
2. Komisja zebrała 25 wskaźników w tabeli wyników dotyczącej „Unii innowacji” oraz opracowała listę kontrolną wyznaczników dobrych systemów innowacji. Powstanie też nowy wskaźnik dotyczący udziału szybko rozwijających się innowacyjnych przedsiębiorstw w gospodarce. Ponadto Komisja będzie wspierać niezależny system rankingowy uczelni wyższych.
3. Komisja opracuje środki na rzecz lepszego dostępu do finansowania. Zaproponuje program transgranicznego kapitału venture, będzie pracować z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym nad rozszerzeniem programów unijnych, np. mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka oraz wyznaczy specjalistę, który udoskonali transgraniczne dopasowanie innowacyjnych przedsiębiorstw i inwestorów.
4. Istniejące inicjatywy badawcze zostaną przyspieszone. Komisja zaproponuje środki w celu wprowadzenia do 2014 r. europejskiej przestrzeni badawczej, która stanowi wymóg prawny na mocy traktatu lizbońskiego. Oznacza to większą spójność między europejską polityką w dziedzinie badań i jej krajowymi odpowiednikami, zmniejszenie biurokracji i usunięcie przeszkód dla mobilności naukowców, np. braku możliwości przenoszenia uprawnień emerytalnych. Oznacza to również upowszechnienie otwartego dostępu do wyników badań finansowanych ze środków publicznych na jak największą skalę. Ósmy program ramowy będzie wspierał strategię „Europa 2020”. Europejska Rada ds. Badań Naukowych oraz Europejski Instytut Innowacji i Technologii będą się nadal rozwijać. Za pośrednictwem Wspólnego Centrum Badawczego Komisja wzmocni podstawę naukową dla kształtowania polityki.
5. W 2011 r. Komisja ustanowi europejską radę ds. wzornictwa oraz markę „wybitne wzornictwo europejskie”.
6. Ponadto w 2011 r. Komisja rozpocznie ważny program badawczy dotyczący sektora publicznego i innowacji społecznych oraz wprowadzi pilotażową europejską tabelę wyników w zakresie innowacji w sektorze publicznym. Ponadto Komisja uruchomi europejski pilotażowy projekt innowacji społecznych, pozwalający zapewnić innowatorom społecznym fachową wiedzę, a także zaproponuje, aby innowacje społeczne stanowiły punkt odniesienia programów Europejskiego Funduszu Społecznego. Skonsultuje się również z partnerami społecznymi w sprawie upowszechnienia gospodarki innowacyjnej na wszystkich szczeblach zawodowych.
7. Komisja proponuje, aby rządy przeznaczyły specjalne budżety na zamówienia publiczne na innowacyjne produkty i usługi. Powinno to stworzyć rynek zamówień o wartości co najmniej 10 mld euro rocznie na innowacje, które ulepszą usługi publiczne. Komisja zapewni doradztwo w zakresie wspólnych zamówień między podmiotami zamawiającymi z różnych państw członkowskich.
8. Na początku 2011 r. Komisja przedłoży wniosek legislacyjny w celu przyspieszenia i unowocześnienia procesu ustanawiania norm, aby umożliwić interoperacyjność i pobudzić innowacje.
9. Należy unowocześnić przepisy dotyczące własności intelektualnej w Europie. Wprowadzenie patentu unijnego pozwoliłoby przedsiębiorstwom zaoszczędzić 250 mln euro rocznie. Komisja przedłoży w 2011 r. wnioski dotyczące europejskiego rynku wiedzy w zakresie patentów i licencji.
10. Aby wesprzeć innowację, nastąpi przegląd ram finansowania strukturalnego i przyznawania pomocy państwa. Komisja pomoże państwom członkowskim lepiej wykorzystać 86 mld euro z funduszy strukturalnych, które przeznaczono na badania i innowacje w latach 2007-2013. Zaproponuje ramy dla funduszy strukturalnych po 2013 r., w których większy nacisk zostanie położony na innowacje. W 2011 r. Komisja dokona przeglądu ram przyznawania pomocy państwa.

Szczegółowe informacje: http://ec.europa.eu/research/innovation-union/index_en.cfm